ZEUGENSTERFTE DODELIJK VOOR RENTABILITEIT

Het vinden van een dode zeug in de stal is altijd vervelend. Het kost vaak veel tijd en moeite om de zeug uit de stal te krijgen. En de tijd, arbeid en geld die in de zeug is geïnvesteerd, zijn verloren. Maar hoe hoog is die impact van een dode zeug en wat zijn de financiële consequenties als zeugensterfte een bedrijfsprobleem dreigt te worden? Om een inschatting van de kosten te geven, moeten we een onderscheid maken tussen de zeug-gerelateerde kosten (individuele kosten) en de markt-gerelateerde of algemene kosten. Onder de algemene kosten scharen we de kosten die niet direct gekoppeld zijn aan het tijdstip in de cyclus of het leven waarop de zeug is overleden. Hierbij moeten we denken aan:

• Kosten bij opruimen
• Kosten eerste dekking

Daarnaast hebben we, zoals gezegd, de kosten die in ieder geval anders kunnen zijn. Bijvoorbeeld door het tijdstip in de cyclus waarop de zeug overlijdt, het aantal cycli dat de zeug al had afgesloten of de hoeveelheid voer die de zeug gehad heeft. Al deze variabelen dragen uiteindelijk bij aan twee belangrijke waarden voor de kosten:

• De waarde van biggen de we wel of niet hebben kunnen verkopen van deze zeug. Deze waarde zal dalen bij iedere cyclus, omdat de zeug al meer verkoopbare biggen heeft opgeleverd gedurende haar leven.
• Verlies in deze dracht: inseminatiekosten, eventuele gezondheidskosten, voeropname, etc. Hoe langer een zeug drachtig is, hoe hoger deze kosten zullen zijn.

HIPRA CALCULATOR
Zeugensterfte is een aanzienlijke kostenpost en daarom een belangrijke prestatie-indicator voor de bedrijfswinst. Wat is de impact op uw bedrijf wetende dat een zeug zichzelf heeft afbetaald vanaf de 4de worp? Om dit inzichtelijk te maken heeft HIPRA een rekentool ontwikkeld waarmee deze kosten in beeld komen. In deze tool kunnen de specifieke waarden voor het individuele bedrijf worden ingevoerd. Bovendien is het mogelijk om verschillende scenario’s naast elkaar te zetten waardoor het mogelijk wordt de meest geschikte aanpak te kiezen in diverse situaties. De calculatie wordt op basis van gegevens van de veehouder en/of de dierenarts uitgevoerd door HIPRA varkensdierenartsen. Resultaten en conclusies worden nadien uitvoerig besproken en toegelicht.

Een van de belangrijkste conclusies die door de inzet van de calculator getrokken kunnen worden, is dat zelfs een geringe reductie in het percentage zeugensterfte al snel tot een hogere winstgevendheid leidt!

VERHOOGD RISICO
Behalve de kosten van dode zeugen, zal bij een hoog sterftepercentage ook het vervangingspercentage verder toenemen. Naast dit financiële aspect van een stijgend vervangingspercentage is er ook een  verhoogd risico op de destabilisatie van het gezondheidsevenwicht op het bedrijf. Wanneer meer gelten moeten worden ingebracht kan dit een destabiliserend effect hebben op het gehele bedrijf. Dit resulteert in een groter risico op bijvoorbeeld PRRSV, M.hyo of neonatale diarree.

HIPRA NOVYICHECK
Uit literatuur¹ blijkt dat in zo’n 60% van de gevallen zeugensterfte een multifactorieel probleem is, waarbij onder andere maagzweren, prolapsen, mycotoxine-intoxicaties en torsies een rol kunnen spelen. In zo’n 40% van de gevallen blijft de oorzaak echter ongekend. Eén van de infectieuze oorzaken van plotselinge zeugensterfte is Clostridium Novyi. Door middel van het uitvoeren van een “NovyiCheck” kan de dierenarts inzicht krijgen of deze kiem mogelijk een rol speelt op uw bedrijf.

Zeugenbedrijven die data verzamelen kunnen al een eerste indicatie krijgen over de waarschijnlijkheid van Clostridium novyi in de stal. Dit kan geconstateerd worden door een indeling te maken van de acute sterftegevallen op basis van het tijdstip van overlijden (in de dracht), evenals op basis van pariteit. Situeren deze zich hoofdzakelijk vanaf dag 90 in de dracht en bij de lagere pariteiten, dan moet zeker aan deze kiem worden gedacht! De diagnose kan bevestigd worden aan de hand van een PCR op leverstalen; de NovyiCheck. Deze tool is speciaal ontwikkeld voor dierenartsen om in 5 stappen te kunnen oordelen of Clostridium Novyi de oorzaak is. Hoe deze check wordt uitgevoerd zie je in deze video.

Om te proberen de prevalentie van deze ziekte iets beter in beeld te krijgen, is HIPRA samen met de GD een project gestart om bij plots dode zeugen specifiek naar Clostridium novyi  te gaan zoeken. Indien u een plots dode zeug voor sectie instuurt naar GD, zal dit automatisch in gang worden gezet.

Het positieve nieuws is dat voorkomen mogelijk is door een vaccin in te zetten op basis van het toxine van Clostridium novyi. Dit in combinatie met componenten ter preventie van neonatale diarree.